Meningiti diagnoza kurat dhe parandalimi

Meningjiti është një inflamacion i membranave qe mbështjellin  trurin dhe palcën kurrizore.Ne pergjithesi eshte nje semundje me origjine infektive dhe per me teper virale dhe bakterike, periudha e saj e inkubacionit shkon nga 2 deri ne 10 dite.

Egzistojne  ne thelb dy lloj formash te kesaj semundje ,virale dhe bakterike .

Forma virale thene ndryshe dhe e njohur me emrin meningiti asetik  shkaktohet ne te shumten e rasteve nga nje mikroorganizem qe i perket familjes se enteroviruseve,te njejtet qe provokojne shqtesimet e gripit te stomakut ,e cila eshte me e zakonshmja dhe mund te zgjidhet pa pasoja te renda maksimumi ne afatin kohor prej dhjete ditesh.

Forma bakterike eshte sigurisht me e rradhe por ne menyre me ekstreme  eshte nje forme shume me teper serioze qe duhet marre ne konsiderate sepse mund te kete pasoja fatale ,muajt e ftohte favorizijne fillimin e kesaj  patologjie. 

Tipologjite e baktereve
Bakteret e origjines se meningjitit jane te tre llojeve: .

1) Neisseria meningitidis (meningokoku),dhe ne vecanti sierogrupet   A, B, C, W135 e Y, nder te cilet  B dhe C  jane me te shpeshte ne  Europe..Transmetimi ne kete rast vjen prej rrugeve te frymemarrjes,dhe ne  10-20% te rasteve te semundjes ka nje  devijim shperthyes dhe fatal qe mund te coje ne vdekje  brenda pak oreve edhe pse mund te perdoret nje terapi adeguate .
.
Pikerisht pse eshte tmerresisht infektiv meningokoku mund te krijoje nje origjine epidemie ne shkolla dhe ne vende publike shume te frekuentuara

2) Streptococcus pneumoniae (pneumokoku), qe mberrin ne tru nepermjet fluksit te gjakut  nga pjese te tjera te trupit . Mund te infektoje mushkertite ,ose te bashkohet  me nje infeksion  te aparatit te degjimit .

3) Haemophilus influenzae (haemophilus).Deri ne vitet  '90 tipi B (Hib) perfaqesonte nje forme te meningitit te pergjitheshem  por me perdorimin e vaksines meningitet e tipit Hib  jane reduktuar ne menyre te  ndjeshme.

.Simptomatologjia

Kujdes nuk duhen ngaterruar simptomat e meningitit me ate te gripit ,keshtu qe nuk duhet te alarmoheni .
Simptoma e pare e nje meningiti eshte temperatura e larte ,e ndjekur me probleme neurologjike  si dhe njolla ne fytyre ,simptomat keqesohen  mbas dy ditesh  dhe sipas te dhenave te rregjistruara ne rastet e fundit avancimi i semundjes eshte i shpejte .
Shenjat qe shfaqen jane nje ngrirje e qafes ,temperature e larte sic thame me siper ,provokim te vjellash,te vjella,dhimbje koke,ndjesi konfuzioni,pergjumje,keputje,konvulsione,humbje oreksi.

Tek te porsalindurit disa nga keto simptoma nuk jane shume te dukeshme ,por mund te paraqiten si nje qarje e vazhdueshme e femijes ,irritim,super pergjumje ,dhe mungese deshire per tu ushqyer
Nganjehere verehet re nje enjtje e kokes ,keshtu qe nga njehere nuk eshte e lehte qe te ngaterrohet me nje semundje banale dhe te rendomte sic eshte gripi .

  Shkaqet e meningitit
Nder shkaqet e mundeshme te meningitit eshte Listeria monocytogenes nje bakter ky qe gjendet ne ambient dhe mund te kontaminoje njeriun nepermjet ushqimit ..
Egzistojne pastaj forma me te rradha sic eshte meningiti kronik i cili provokohet nga mikroorganizma qe prodhohen me shume ngadalesi ne organizmin njerezor .Simptomat jane te njejtat si ato te formes akute por zhvillohen ne harkun kohor  prej 3-4 javesh .Personat me imunitet te dobet sic jane pershembull te semuret me SIDA ,AIDS mund te semuren nga meningiti i origjines fungikal (mykor)  dhe ne kete rast ata rrezikojne humbjen e jetes .Se fundi meningiti mund te shfaqet dhe nga forma alergjike . nga ndonje tip kanceri ose nga ndonje patologji inflamatore sic eshte lupus .

Faktoret e rrezikut 
Nder faktoret kryesor te rrezikut te meningitit eshte mosha .(semundja godet mbi te gjitha femijet e moshes nen 5 vjec ,te rinjte nga 18 - 24 si dhe personat e thyer ne moshe._)jeta e perbashket per ke jeton ne komunitet,sic jane konviktet gazermat ushtarake etj ,rreziku i infektimit nga meningokoku mbetet gjithmone me i larte.
Edhe  ne rastet e shtatezanise paraqitet nje situate ne rrezik , gruaja shtatezene eshte me e prirur se te tjeret qe te preket nga listeriosi, patologji kjo qe mund te degjeneroje ne meningit,ne rast kontaminimi ndehyrja duhet te jete e menjehereshme  me terapine perkatese ne te kundert pacienti mund te pesoje deme neurologjike te perhereshme ,si per shembull humbja e degjimit .shikimit,kapaciteti ,i te kuptuarit dhe i te komunikuarit ,mund te sjelle problrme te  sjelljes ,demtime cerebrale ,deri ne paraliza .

 Por ato gjithashtu mund te sjellin deme dhe probleme te natyres jo neurologjike sic jane per shembull demtimi i aparatit te veshkave  si dhe dizeikulibrime hormonale.
Trajtimi me i pershtateshem per te luftuar meningitin bakterik  eshte nje kure e pershtateshme me antibiotik qe natyrisht rrezulton shume e efekteshme kur karakterizohet ne kohe te shpejte origjina e infeksionit .
Ne rastet e meningitit viral nuk egziston nje kure me antibiotik por ne pergjithesi simptomat zgjidhen vete pa nevojen e nje terapie specifike .

 Transmetimi
Transmetimi  i meningitit mund te vije nga nje person tek tjetri nga kontakti direkt ,keshtu qe personat ne kontakt me nje te semure me meningit konsiderohen objete te nje rreziku te larte infektimi . Ja pra pse eshte shume e rendesishme identifikimi i menjehershem i rasteve per ta parandaluar  ate.

Vaksinimi 
Vaksinimi eshte nje faktor shume i rendesishem ne jeten e secilit 
sic eshte pershembull vaksinimi  kunder gripit (Haemophilus influenzae) i tipit B tek te sapo lindurit 
Per sa i perket pneumokokut egziston vaksina e  PCV7,e rrekomanduar per imunizimin e te gjithe sapo lindurve

Parandalimi

Per parandalimin e infeksionit te meningokokut .ekzistojne vaksina kunder sierogrupeve 

 A, C, Y e W135, ne te kundert nuk egzistojne akoma vaksina kunder grupit B (Qe se bashku me  C eshte me i perhapur ne Europe
Vetem vaksina e grupit C konsiderohet e efekteshme ne vitin e pare te jetes . 
Megjithate  ne cdo rast eshte e rendesishme parandalimi i konseguencave qe fatkeqesisht mund te jene dhe fatale te kesaj patologjie me nje diagnostikim korrekt dhe te menjehershem .